♥ પંચમ શુક્લ
એકનો કે જોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
પાણીમાં પ્રપોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
સૂર્ય સાથે સૂરજમુખીની જેમ ફરતા રો’,
વાંસના આ કોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
એક બિલાડી જીવતી ને એજ પાછી મૂએલી,
શ્રોડિંગરના* ગોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
ક્ષણની કાંચળીઓ ક્યાં એકસરખી ઉતરે છે?
કાળના લિસોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
એ અદૃશ્ય આકારો કોતરી લો અંતરમાં,
મુખ કિંવા મુખોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
11-06-2010
છંદોલય: ગાલગા લગાગાગા ગાલગા લગાગાગા
 | બાબુલ પર અઇ ભામિની ! |
 | Pancham Shukla પર પરસાદી પેડા |
 | Prakash N Lala પર પરસાદી પેડા |
 | Dr. Dilip Modi પર ગઝલને ‘સ્વસ્તિ’ દે… |
 | Jawahar Baxi પર ગઝલને ‘સ્વસ્તિ’ દે… |
 | હરીશ દવે (Harish Dav… પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
 | 'પ્રમથ' પર લોચન કરીને બંધ |
| Pancham Shukla પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
| Pancham Shukla પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
| Pancham Shukla પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
| Dr. Dilip Modi પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
| Jawahar Baxi પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
 | sapana53 પર ૪૩મી વર્ષગાંઠે |
 | Devika Dhruva પર ઊજવું વિલાયતમાં હોલી… |
 | pramath પર છાયા |
પંચમ શુક્લ (પ્રત્યાયન) 
14 Comments
એકનો કે જોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
પાણીમાં પ્રપોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
કવિ અહીં સુંદર વાત કરે છે. ઉલા મિસરામાં ભારતીય તત્ત્વમાં ચૈતન્ય મહાપ્રભુનો અચિન્ત્યભેદાભેદવાદ આની સૌથી નજીક ગણી શકાય. સાની મિસરામાં કબીર પાસેથી પરપોટો લઈ, કવિ દાર્શનિકોને પૂછે છે – “શું કરશો?”
સૂર્ય સાથે સૂરજમુખીની જેમ ફરતા રો’,
વાંસના આ કોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
અહીં નરસિંહ મહેતા યાદ આવે અને તત્ત્વનું ટૂંપણું મૂકીને સીધો પૂષન પાસેથી પ્રેમરસ પીવાની સુંદર વાત!
એક બિલાડી જીવતી ને એજ પાછી મૂએલી,
શ્રોડિંગરના* ગોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
આ જગ્યાએ કવિ એમના આગલા શે’રોની લાગતી ભિન્નતાને સીવે છે. ભારતીય દાર્શનિકોને કદાચ શ્રોડિંજરનું મોડેલ તો કવિ સુચવતા નથી? આમ તો ગઝલના શે’ર પૃથક હોય છે અને અહીં સુંદર રીતે પૃથક્ રાખ્યા પણ છે – છતાં વેદોનું અર્થઘટન જેમ અલગ અલગ સ્તરે કરી શકાય છે તે રીતે આ ગઝલ પણ એ સ્તરે પહોંચી ગઈ છે.
ક્ષણની કાંચળીઓ ક્યાં એકસરખી ઉતરે છે?
કાળના લિસોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
કાવ્યની દૃષ્ટિએ આ ઉત્તમ શે’ર છે – જ્યાં કાળનો સાપ ગયો છે અને લિસોટા રહી ગયા છે અને એના પૃથક્કરણથી, ભૂતકાળને વાગોળીને કોઈ ફ઼ાયદો નથી તેમ કવિ કહે છે કારણકે દરેક ક્ષણ જુદી કસોટી અને મજા લાવે છે.
વર્તમાન વિજ્ઞાનના વિદ્યાર્થી તરીકે હું આ શે’ર સાથે અસંમત છું. તેમાં પણ આંકડાશાસ્ત્ર ભણ્યા પછી તો નહીં જ. છતાં પંચમભાઈ નો હેતુ મને પૂછવાનો નથી, એમનો હેતુ ભારતીય દર્શનને પૂછવાનો છે. આથી આ શે’ર એ સંદર્ભે વાંચવો રહ્યો.
એ અદૃશ્ય આકારો કોતરી લો અંતરમાં,
મુખ કિંવા મુખોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
આ જગ્યાએ મારું વાંચન અધૂરું છે. મુખ અને મુખોટાનો ભેદ તે કશ્મિરશૈવતંત્રનો વિચાર છે. એ ભેદને કોરે મૂકીને અંતરમાં અદૃશ્ય આકારો કોરી લેવાની હાકલ સમજવા કદાચ મારે વૈષ્ણવતંત્ર વાંચવું પડશે.
‘પ્રમથ’, સમય ફાળવી આવો જ્ઞાનવર્ધક પ્રતિભાવ પાઠવવા માટે ખૂબ ખૂબ આભાર.
ભેદ જાણી શું કરશો?
જેને યાદ કર્યા કરે કોઈ ઉપલબ્ધી નથી, ફક્ત ગણના ગણના જ છે તો
તેની પાછળ ઘેલા થયે શું મળશે? એક અનંત યાત્રાના તાણાવાણાને
બખૂબીથી શ્રી પંચમભાઈએ ગઝલમાં ઝીલી લીધા. નૂતન વર્ષાભિનંદન.
રમેશ પટેલ(આકાશદીપ)
ક્ષણની કાંચળીઓ ક્યાં એકસરખી ઉતરે છે?
કાળના લિસોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
સરસ …
સુંદર રચના…
આ દ્વિખંડી છંદ છે અને સૂરજમુખીવાળી એક પંક્તિને બાદ કરતાં એનું દ્વિખંડીપણું જળવાયું પણ છે.
મજા આવી…
બહોત અચ્છે!
પંચમભાઈ,
તમને શ્રોડિંજરનું મોડેલ વધુ ફ઼િટ દેખાય છે, મને હાઇઝનબર્ગ અને ડિ-બ્રોગ્લિનું.
મોટી તકલિફ઼ એ કે ચકાસવા જઈશું તો બિલાડી મરી જશે!
‘પ્રમથ’, પ્રસ્તુત શેરમાં તો શ્રોડિંગરના ગોટાની વાત જ છે ને!
સરસ ગઝલ !
“કાળના લિસોટા” નું નિરુપણ ગમી ગયું!
ક્ષણની કાંચળીઓ ક્યાં એકસરખી ઉતરે છે?
કાળના લિસોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?
vaah !
સરસ કવિકર્મ…
ક્ષણની કાંચળીઓ ક્યાં એકસરખી ઉતરે છે?
કાળના લિસોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો?..વાહ સરસ ગઝલ પંચમભાઇ
સરસ ભાષા કર્મ જ્યાં ગઝલ નિખરે છે.
Enjoyed your very nice Ghazal!
Sudhir Patel.
One Trackback/Pingback
[…] ભેદ જાણી શું કરશો? Uncategorized var addthis_product = 'wpp-262'; var addthis_config = {"data_track_clickback":true,"data_track_addressbar":false};if (typeof(addthis_share) == "undefined"){ addthis_share = [];}♥ પંચમ શુક્લ એકનો કે જોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો? પાણીમાં પ્રપોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો? સૂર્ય સાથે સૂરજમુખીની જેમ ફરતા રો’, વાંસના આ કોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો? એક બિલાડી જીવતી ને એજ પાછી મૂએલી, શ્રોડિંગરના* ગોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો? ક્ષણની કાંચળીઓ ક્યાં એકસરખી ઉતરે છે? કાળના લિસોટાનો ભેદ જાણી શું કરશો? એ […] પંચમ શુક્લ (પ્રત્યાયન) […]